Derin Transkraniyal Manyetik Uyarım (Derin TMU) tedavisinin, özellikle Obsesif Kompulsif Bozukluk (OKB) ve bağımlılık gibi rahatsızlıkların tedavisinde kullanıldığı belirtildi. Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Uzman Klinik Psikolog Emine Akın Aytop, tedavinin etkinliğini artıran kritik bir unsurun, uzman bir klinik psikolog tarafından uygulanan provokasyon olduğunu açıkladı.

Provokasyon: Beyin Devrelerini Aktive Etme Yöntemi

Uzman Klinik Psikolog Emine Akın Aytop, provokasyon uygulamasının, hastanın semptomlarının sistematik ve kontrollü bir şekilde geçici olarak tetiklenmesi anlamına geldiğini söyledi. Bu sürecin bilimsel dayanağı şöyledir:

• Amaç: Semptomlarla ilişkili beyin devreleri aktive edilerek, Derin TMU cihazının hedeflenen beyin bölgelerini daha etkili biçimde uyarması ve beyin aktivitesini düzenlemesi desteklenir.

• Etkisi: Araştırmalar, provokasyon eşliğinde yapılan uyarımın, provokasyonsuz uygulamalara kıyasla daha etkili olabileceğine işaret etmektedir.

OKB Tedavisinde Provokasyonun Rolü

OKB tedavisinde, provokasyonlu Derin TMU uygulaması, hastayı obsesyonlarını (takıntılı düşüncelerini) tetikleyen uyaranlara kontrollü bir şekilde maruz bırakmayı içerir.

• Uygulama: Kir ve mikrop temalı görseller, videolar veya imajinasyon yöntemleri kullanılarak obsesyonlar aktive edilir.

• Kompulsiyon Engellenir: Provokasyonla tetiklenen obsesyonlara rağmen, hastanın kompulsif (tekrarlayıcı) davranışları gerçekleştirmesi engellenir.

• Beynin Yeniden Düzenlenmesi: Bu süreç, işlevsel bozukluk gösteren beyin devrelerini modüle etmeyi destekler. Tekrarlı maruziyet (duyarsızlaşma), takıntılı düşüncelerin sıradan hale gelmesine, kaygı düzeyinde azalmaya ve obsesyon–kompulsiyon bağının zayıflamasına katkı sağlar.

Bağımlılık Tedavisinde Aşermenin Yönetimi

Bağımlılık tedavisinde de benzer bir mantıkla ilerlenir:

• Aşermenin Tetiklenmesi: Derin TMU sırasında, kişinin bağımlılığıyla ilişkili uyaranlara (görsel, video, imajinasyon) sistematik bir şekilde maruz bırakılmasıyla aşerme (craving) tetiklenir.

• Nöromodülasyon: Ortaya çıkan aşerme, bağımlılıkla ilişkili beyin devrelerinin aktive olmasını sağlar. Bu aktivasyon, Derin TMU'nun beyin bölgelerini daha etkili uyarmasını ve dopamin gibi nörotransmitterlerin salınımını düzenlemesini kolaylaştırır.

• Duyarsızlaşma: Sistematik maruz bırakılma, zamanla koşullanmış tepkilerin zayıflamasına ve bireyin aşermeyi tetikleyen faktörler ile bağımlılık davranışı arasındaki otomatik bağlantının zayıfladığını deneyimlemesine yardımcı olur. Bu sayede kişi, aşermeyi tolere etme ve yönetme kapasitesini güçlendirir.