Çocuklarda Astımın 9 Önemli Sinyali: Erken Tanı Hayat Kurtarır!

Ülkemizde yaklaşık her 10 çocuktan birinde görülen astım, doğru yönetilmediğinde tekrarlayan öksürük, hırıltı ve solunum güçlüğü ile çocukların yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir. Memorial Göztepe Hastanesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Bölümü’nden Prof. Dr. Haluk Çokuğraş, çocukluk çağı astımının anlaşılması ve yönetilmesi için kritik bilgiler verdi.

Öksürüğü Basit Bir Enfeksiyon Sanmayın

Astım, bronşların zaman zaman daralmasıyla ortaya çıkan tekrarlayıcı öksürük, hırıltı ve solunum güçlüğü ataklarıyla seyreden kronik bir hastalıktır. Öksürük astımın en temel belirtisidir; öksürüksüz bir astım hastalığı olmaz.

• Yanlış Tanılar: Prof. Dr. Çokuğraş, maalesef pek çok çocuğun astım ilacı kullanmasına rağmen ailesi tarafından astım olduğu bilinmediğini ve bronşit, alerjik bronşit veya zatürre başlangıcı gibi yanlış tanılar alabildiğini belirtiyor.

• Eşlik Eden Durumlar: Astımı olan çocuklarda sıklıkla alerjik rinit de (alerjik nezle) birlikte bulunabilir. Alerjik rinitin tedavi edilmemesi, astım kontrolünü zorlaştırır.

• Küçük Yaş Hışıltısı: Özellikle 2-3 yaş altındaki çocuklarda viral enfeksiyonlara bağlı kısa süreli hışıltılı ataklar görülür, ancak bu durum çoğu zaman yaş ilerledikçe kaybolur. Bu çocukların yakından izlenmesi ve gereksiz uzun süreli ilaç tedavisinden kaçınılması önemlidir.

Çocuklarda Astımı Fark Etmek İçin 9 Kritik Sinyal

Astım belirtileri her çocukta aynı şekilde ortaya çıkmayabilir; sadece solunum güçlüğü değil, tekrarlayan kuru veya balgamlı öksürük de tek başına belirti olabilir. Bu 9 bulgu göz ardı edilmemelidir:

1. Gece artan öksürük

2. Hırıltılı solunum (Nefes verirken duyulan ıslık sesi)

3. Tekrarlayan kuru veya balgamlı öksürük

4. Koşma, gülme, ağlama gibi eforla gelen öksürük

5. Atak dönemlerinde omuz ve kaburga aralarında solunum eforunun artması

6. Ciddi nöbetlerde halsizlik, huzursuzluk ve nadiren bilinç değişikliği

7. Çocuğun geçmişinde besin alerjisi veya egzama bulunması

8. Ailede alerjik hastalık varlığı (Çocukluk çağı astımının %70’inden fazlası alerjik kökenlidir.)

9. Nefes verirken duyulan ıslık sesi

Astımda Uzun Süreli ve Doğru Tedavi Planı Şart

Astım, kronik bir gidişle yıllarca devam edebilen bir hastalık olduğundan, yalnızca atak dönemlerinde değil, atak dışı uzun süreli tedavi gereklidir.

• Basamak Tedavisi: Dünya genelinde kabul gören basamak tedavisi yaklaşımı ile çocuğun durumuna göre tedavi düzeni belirlenir.

• Kortizonlu İlaçlar: Solunum yolundan alınan kortizonlu ilaçlar, astımın uzun süreli tedavisinin en önemli ögelerinden biri haline gelmiştir. Bu ilaçların dozu ağızdan alınanlardan çok daha düşük olduğundan, diğer kortizonlu ilaçların yan etkileri bunlarda görülmez.

• Doğru Kullanım: Hava yolu ile kullanılan (inhaler ya da nebülizer) ilaçların doğru kullanımlarının öğrenilmesi başarılı bir tedavi için son derecede önemlidir.

Ev Tozu Akarı Alerjisi Olan Çocuklar İçin Öneriler

Çocuklarda astım ataklarını önlemede çevresel faktörler kritik rol oynar. Özellikle ev tozu akarı alerjisi varsa şu önlemler alınmalıdır:

• Yatak odasında halı bulundurmayın.

• Tüylü oyuncak ve yünlü eşyaları azaltın.

• Toz tutan eşyaları kapalı dolaplarda saklayın.

• Nevresim ve çarşafları haftada iki kez 60°C üzerinde yıkayın.

• Yatak, yorgan ve yastığın yün, kuştüyü olmamasına dikkat edin.

• Akar barındırmayan özel yataklar tercih edin.

• Gerekli durumlarda HEPA filtreli hava temizleme cihazları kullanın.

• Ailelerin sigara içmemesi astımı olumlu etkileyen çok ciddi bir faktördür.