Psikiyatrik İlaçlar Uzman Kontrolüyle Daha Güvenli: Tedavi ve Takip Süreci

Üsküdar Üniversitesi NPİSTANBUL Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Semra Baripoğlu, psikiyatrik ilaçların mutlaka bir psikiyatri uzmanı tarafından reçete edilmesi ve takip edilmesinin hayati önem taşıdığını vurguladı. Uzman kontrolü ve düzenli takip, ilaçların yan etkilerini yönetmede ve tedavide başarıyı artırmada kritik rol oynuyor.

Uzman Kontrolü Neden Şart?

Dr. Öğr. Üyesi Baripoğlu, her ilaçta olduğu gibi psikiyatrik ilaçların da yan etkileri ve kişisel farklılıklara bağlı beklenmedik etkilerinin görülebileceğini belirtti.

• Doğru Tanı: Psikiyatrik ilaçların doğru tanı ve uygun takip süreçleri ile kullanıldığında birçok ruhsal hastalığın tedavisinde son derece etkili olduğunu dile getirdi.

• İlk Adım: Psikiyatrik bir ilaç kullanmaya ihtiyaç olduğunu düşünen kişinin ilk adımının, kapsamlı bir değerlendirmeden geçmek için bir psikiyatri uzmanına başvurmak olması gerektiğini vurguladı.

• Risk Yönetimi: İlaç reaksiyonları ve beklenmedik etkiler nedeniyle ilaçların mutlaka bir psikiyatri uzmanı tarafından reçete edilmesi gerekiyor.

Tedavi Sürecinde Düzen ve Sabır

İlacın etkisinin optimize edilmesi ve yan etkilerin yönetilmesi için düzenli kullanım ve takip muayeneleri büyük önem taşıyor:

• Olumlu Etki Süresi: Psikiyatrik ilaçların olumlu etkilerinin genellikle birkaç hafta içinde ortaya çıkmaya başladığını kaydetti.

• Yan Etki Yönetimi: İlacın sağladığı tedavi faydası ile yan etkiler birlikte değerlendirilmeli. Tolerasyon güçlüğü yaratan bir yan etkiyle karşılaşılırsa, doz azaltımı veya ilaç değişimi hekim tarafından planlanmalıdır.

• İlaç Etkileşimi: Birden fazla ilaç kullanan hastalarda, yeni başlayacak ilacın mevcut ilaçlarla etkileşimi mutlaka göz önünde bulundurulmalı; gerekirse ilaç düzeyi ölçümleri yapılarak daha güvenli bir kombinasyon oluşturulmalıdır.

Bağımlılık Kaygısı ve Bireysel Tedavi

Bağımlılık Yapan İlaçlar

Toplumda psikiyatrik ilaçların bağımlılık yaptığına dair yaygın bir kaygı bulunduğunu aktaran Baripoğlu, bu endişeyi şu şekilde açıklığa kavuşturdu:

"Bağımlılık yapıcı ilaçlar belirli gruplarla sınırlıdır ve kontrollü kullanıldığında tedavi edici ilaçlar bağımlılık oluşturmaz."

Kontrolsüz, reçetesiz ve kulaktan dolma bilgilerle ilaç kullanımının ciddi riskler doğuracağını belirterek, tüm ilaçların yalnızca doktor reçetesiyle alınması gerektiğini vurguladı.

Kişiye Özel Tedavi

Psikiyatrik ilaçlarda doz ayarlamasının, uluslararası literatürdeki tedavi etkin dozlar ve hastanın klinik özellikleri dikkate alınarak yapıldığını belirten Dr. Baripoğlu, bireylerin genetik yapılarının ilaca verilen yanıtı etkileyebileceğini söyledi. Gerektiğinde ilaç kan düzeyi ölçümleri ve farmakogenetik testler kullanılarak daha kişiye özel ve güvenli bir tedavi planı oluşturulabilmektedir.

Ek Tedavi Yöntemleri

İlaçların çoğu zaman tek başına yeterli olmayacağını belirten Baripoğlu, hastalığın türüne ve kişinin ihtiyaçlarına göre ek tedavi yöntemlerinin sürece dahil edildiğini kaydetti:

• Destekleyici Tedaviler: Depresyon, kaygı bozuklukları, OKB ve psikotik bozukluklarda psikoterapi önemli bir destektir. Aile ve hasta psiko-eğitimi ve sosyal destek çalışmaları da tedavinin etkisini artırır.

• Çocuk ve Ergenlerde: Ergoterapi, dil ve konuşma terapisi ile eğitimsel destekler büyük rol oynar.

• Biyolojik Tedaviler: İlaç tedavisinin yetersiz kaldığı ciddi klinik tablolarda Manyetik Uyarım Tedavisi (TMS) ve Elektrokonvülsif Terapi (EKT) gibi biyolojik tedavilerden yararlanılır.