HPV Aşısı Hem Kadınlar Hem de Erkekler İçin Hayati Önem Taşıyor

Memorial Ataşehir Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum / Jinekolojik Onkoloji Bölümü’nden Doç. Dr. Doğukan Yıldırım, Human Papilloma Virüsü’nün (HPV) cinsel yolla bulaşan en yaygın virüs olduğunu ve siğil gibi basit bir sorun olarak görülmesine rağmen rahim ağzı kanseri başta olmak üzere birçok ciddi hastalığa yol açabildiğini belirtti. Uzman, hem kadınlar hem de erkekler için HPV aşısının, bulaşın azaltılmasında ve kanser vakalarının önlenmesinde hayatî önem taşıdığını vurguladı.

HPV'nin Yaygınlığı ve Riskleri

• Yaygınlık: HPV'nin 200’ün üzerinde tipi bulunmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre cinsel olarak aktif bireylerin yaklaşık yüzde 80’i hayatlarının bir döneminde HPV ile karşılaşmaktadır.

• Kanser Riski: Bağışıklık sistemi çoğu zaman virüsü temizlese de, HPV 16 ve 18 gibi yüksek riskli tipler kalıcı hale geldiğinde rahim ağzı, vajina, vulva, anüs ve baş-boyun bölgesi kanserlerine neden olabilir.

• Zamanla Kansere Dönüşüm: Virüs, fark edilmeyen hücresel değişikliklerle yıllar sonra kansere dönüşebilir. Rahm ağzı kanserlerinin neredeyse tamamında HPV etken olarak yer alır.

• Küresel Veri: Her yıl dünyada yaklaşık 600 bin kadın rahim ağzı kanseri tanısı almakta ve 300 bin kadın bu hastalık nedeniyle hayatını kaybetmektedir.

HPV İlişkili Lezyon Türleri

HPV enfeksiyonunun yol açtığı lezyonlar iki ana grupta incelenir:

1. Benign (İyi Huylu) Lezyonlar: En sık genital siğillerdir (kondilom). Genellikle HPV 6 ve 11 tipleriyle ilişkilidir ve kansere dönüşmezler.

2. Premalign (Kanser Öncüsü) Lezyonlar: Dışarıdan fark edilmeyen, mikroskobik düzeyde ilerleyen lezyonlardır. Servikal intraepitelyal neoplazi (CIN), vulvar intraepitelyal neoplazi (VIN) ve vajinal intraepitelyal neoplazi (VaIN) bu gruptadır. Özellikle CIN 2 ve CIN 3 tedavi edilmezse rahim ağzı kanserine dönüşebilir.

Korunma ve Tarama Yöntemleri

HPV çoğu zaman belirti vermeden ilerlediği için düzenli tarama ve aşı büyük önem taşır:

Aşılama (En Etkili Koruma)

• Hedef Kitle: HPV aşısı sadece kız çocukları için değil, erkekler için de koruyucudur. Bulaşmayı azaltır ve genital siğillere karşı etkilidir.

• İdeal Zamanlama: Genellikle 11-12 yaşlarında rutin olarak tavsiye edilir. Cinsel temas ve virüse maruz kalmadan önce aşılanma idealdir, ancak bu yaşlardan sonra da yapılmasında sakınca yoktur.

• Etki: Aşı, en tehlikeli HPV tiplerine karşı yüksek koruma sağlar ve uygulandığı ülkelerde kanser öncüsü lezyonlarda ve rahim ağzı kanseri oranlarında belirgin azalma gözlenmiştir.

Tarama (Erken Teşhis)

Rahim ağzı kanserinin erken teşhisi ve önlenmesinde altın standart olan iki test şunlardır:

1. Pap Smear Testi: Hücrelerdeki erken değişiklikleri gösterir.

2. HPV DNA Testi: Yüksek riskli HPV tiplerini doğrudan tespit eder.

Doç. Dr. Yıldırım, HPV ile mücadelede başarının farkındalık, aşının yaygınlaşması ve düzenli kontrol ile mümkün olduğunu sözlerine ekledi. İleri evre lezyonlarda jinekolojik onkoloji uzmanlarının deneyimiyle kolposkopi, biyopsi veya cerrahi müdahale gerekebileceğini belirtti.