Türkiye’de Yaşlı Nüfus Artıyor: "Yaşlı Dostu Şehirler ve Evler" Artık Zorunluluk

Üsküdar Üniversitesi Sağlıklı Yaş Alma Çalışma Grubu Başkanı ve Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Ömer Şevgin, Türkiye'de hızla artan yaşlı nüfusun yalnızlaşmasına dikkat çekerek, yaşlı bireylerin yaşam kalitesini artırmak için "yaşlı dostu" konut ve şehir tasarımlarının elzem olduğunu belirtti.

Yaşlılarda Yalnızlık Verileri

Doç. Dr. Şevgin, yaşlı nüfusun tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de arttığını ve bu kesimin giderek yalnızlaştığını ifade etti:

• Yalnızlık Oranı: Yalnızlık yaş almış her üç kişiden birini etkiliyor; her beş yaşlı bireyden biri ise kronik olarak yalnız sınıflandırılıyor.

• Artan Yalnızlığın Nedenleri: Aile bağlarının zayıflaması, eş kaybı, boşanmaların artması, çocukların bireyselleşme isteği ve sosyoekonomik faktörler bu değişimin temel nedenleri arasında gösteriliyor.

Yaşam Kalitesini Artırmak İçin Şehir Planlaması Gereklilikleri

Yaşlı bireylerin öz yeterlilikleri ve ev içi aktiviteleri için şehir planlamalarının bir gereklilik haline geldiğini vurgulayan Doç. Dr. Şevgin, yapılması gerekenleri sıraladı:

• Yaşlı Dostu Şehirler İnşa Etmek: Dikey yerine yatay mimari tercih edilmeli ve doğayla iç içe yaşam alanları oluşturulmalı.

• Ulaşım Düzenlemeleri: Kaldırımların geniş, düz ve kaydırmaz malzemeden yapılması.

• Güvenlik: Yollarda sensörlü trafik ışıklarının bulunması ve kaldırım kenarlarında bariyerlerin yer alması.

• Erişilebilirlik: Üst geçitlerde asansörlerin bulunması.

Ev Kazaları ve Ergonomik Tasarımın Önemi

Ev kazalarının yaşlılar için en büyük tehdit olduğunu belirten Doç. Dr. Şevgin, en sık kazaların banyo, tuvalet ve merdivenlerde meydana geldiğini kaydetti. Kazaları önlemek için ev tasarımında alınması gereken tedbirler şunlardır:

Kazaları Önleyici Düzenlemeler:

• Zemin: Kaygan zeminlere kaydırmaz paspaslar ve çok ince halılar tercih edilmeli (gerekmedikçe halılar kaldırılmalı).

• Aydınlatma: Koridorlara ve yatak odasına sensörlü ışıklar yerleştirilmesi.

• Destek: Koridorlarda duvara sabit tırabzanların ve merdiven basamaklarında kaydırmaz malzemelerin kullanılması.

• Yeni Ev Alımında: Evin yeterli güneş ışığı alması, asansör sisteminin bulunması ve yüksek katta olmaması gibi özelliklere dikkat edilmeli.

Ergonomik ve Akıllı Ev Sistemleri:

• Ergonomi: Mutfak tezgahı ve klozet yüksekliğinin kişiye uygun olması, kapı eşiklerinin olmaması ve aydınlatmaların göz almayan gün ışığı formunda olması.

• Teknoloji: Akıllı ev sistemleri (koku/duman sensörleri, akıllı kamera sistemleri, hatırlatıcı alarmlar ve akıllı robotik sistemler) yaş almış bireylerin hayatını kolaylaştırmaktadır.

Bağımsız Yaşam ve Sağlıklı Yaşlanma İpuçları

Doç. Dr. Şevgin, bağımsız yaşama arzusunu gerçekleştirmenin sağlıklı olmakla mümkün olduğunu belirterek, haftada en az 2,5 saat (150 dakika) fiziksel aktivite yapılmasını tavsiye etti. Ayrıca, sosyalleşme, bulmaca çözme, bağ bahçe işleriyle ilgilenme gibi aktivitelerin psikolojik ve zihinsel sağlık açısından olumlu etkileri olduğunu sözlerine ekledi.